Thứ Tư, 29 tháng 1, 2014

Kiến thức phổ thông: Chuyên chế - Absolutism

Lúc nào cũng có những nhà cầm quyền muốn dùng quyền lực tuyệt đối, nhưng khái niệm quân chủ chuyên chế là một ý tưởng đặc biệt gắn liền với Âu châu thế kỷ mười bảy và mười tám. Trong nền quân chủ chuyên chế, quốc vương sử dụng quyền tối thượng trong phạm vi quốc gia, theo hiến pháp uy quyền của quốc vương là vô hạn. Nền quân chủ chuyên chế tìm cách hạn chế hay phủ nhận quyền của các bộ phận khác bên trong vương quốc, như giới quý tộc, Giáo hội, và hội đồng nghị viện.

Quốc vương chuyên chế tin rằng họ được Thượng Đế trao quyền, và điều này được thể hiện trong ý tưởng "quyền thiêng liêng của các vị vua". Ý tưởng này được Vua James I của Anh nêu rõ khi ông tuyên bố trước Nghị viện năm 1610: "Quân chủ là cao cả nhất trên trái đất; các vị vua không những là khâm sai của Thượng Đế trên trái đất, và ngồi trên ngai của Thượng Đế, mà còn nhân danh Thượng Đế để được gọi là các thần linh".

Những tuyên bố của James, được người con trai ngu dốt Charles I duy trì, phớt lờ quyền lực thực tế của nghị viện, cuối cùng đưa đến Nội chiến Anh và bản thân nhà vua bị hành quyết - với lý do chống lại nhân dân. Sự rối ren của nội chiến đã khiến triết gia Thomas Hobbes chủ trương chỉ có một quốc vương với quyền lực tuyệt đối mới có thể duy trì sự an bình cho người dân, nhưng quan điểm này tỏ ra không thuyết phục ở nước Anh.

Nguyên mẫu của quốc vương chuyên chế ở Âu châu là Louis XIV  của Pháp, người có câu tuyên bố nổi tiếng, "L’état, c’est moi" - "Ta là nhà nước". Trong suốt triều đại kéo dài của mình (1643–1715), Louis đã thành công trong việc làm suy yếu quyền lực của giới quý tộc và tập trung phần lớn quyền hành vào cá nhân. Các quốc vương Âu châu khác cũng cố gắng bắt chước thành công của Louis, nhưng chỉ đạt được kết quả hạn chế. Trong những thế kỷ mười tám và mười chín, các thay đổi kinh tế - đặc biệt trong thương mại quốc tế và công nghiệp hóa - đã đưa đến chuyển dịch quyền lực về giai cấp tư sản đô thị, họ gây sức ép để thành lập chính phủ lập hiến trong đó họ làm đại diện.

-- Nguồn: Ian Crofton (2013) Tóm lược các tư tưởng lớn: 200 khái niệm làm thay đổi thế giới được diễn giải tức thì, Quercus.
-- Toàn bộ kiến thức phổ thông được tập hợp tại http://cstmind.blogspot.com/p/kien.html
-- Ảnh: http://share.pdfonline.com/935805df717341c08c3be80072887956/Absolutism%20Concepts%20Chart%20and%20article_images/Absolutism%20Concepts%20Chart%20and%20article19x1.jpg

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét