Kiến thức phổ thông: Phát triển - Development

Trong lĩnh vực kinh tế, thuật ngữ "phát triển" ngụ ý quá trình qua đó các tầng lớp nghèo sinh sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp chuyển biến thành những nền kinh tế công nghiệp hóa hiện đại. Mặc dù đôi khi được xem tương đương với tăng trưởng kinh tế, phát triển thường ngụ ý quá trình biến đổi cấu trúc, và vì vậy các thay đổi bao hàm cả chất và lượng.

Phát triển đã trở thành vấn đề quốc tế từ cuối Chiến tranh Thế giới thứ hai, khi thời kỳ chủ nghĩa thực dân Âu châu đến hồi kết thúc. Mặc dù cán cân về quyền lực chính trị đã dịch chuyển, thế giới phát triển - vẫn thiết tha duy trì các thị trường ngoài nước nhằm sản xuất hàng hóa cho họ và nhằm đảm bảo nguồn cung đều đặn về tài nguyên thiên nhiên cũng như sản phẩm nông nghiệp - vẫn chiếm ưu thế về mặt kinh tế so với những nước thuộc địa trước đây. Hỗ trợ thường ràng buộc với các lợi ích kinh tế của nước tài trợ - đồng thời, đặc biệt trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, còn ràng buộc với những lợi ích chính trị. Trong nhiều năm, một phần năm thế giới là các nước giàu, trong khi bốn phần năm vẫn nghèo.

Sau Chiến tranh Lạnh, bức tranh đã bắt đầu thay đổi. Những nước như Trung Quốc đã xóa bỏ kinh tế mệnh lệnh xã hội chủ nghĩa và bắt đầu quá trình tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Ngày nay, một phần năm các nền kinh tế của thế giới vẫn giàu, ba phần năm đang nổi lên, công nghiệp hóa, và nhanh chóng bám đuổi, còn một phần năm (chủ yếu ở ở tiểu vùng Sahara Phi châu) thì vẫn nghèo. Nhiều nhân tố đã được nhận diện là nguyên nhân ngăn chặn sự phát triển của các nước nghèo, đó là nội chiến, lãnh đạo tồi, tham nhũng, và dựa dẫm quá mức vào một nguồn tài nguyên thiên nhiên duy nhất như dầu hay kim cương.

Năm 2001, Liên hiệp quốc đã thỏa thuận tám "Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ". Đó là: triệt để loại trừ tình trạng bần cùng và thiếu ăn; hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học; nâng cao bình đẳng giới và vị thế, năng lực của phụ nữ; giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em; cải thiện sức khỏe bà mẹ; phòng chống HIV/AIDS, sốt rét và các bệnh dịch khác; đảm bảo sự bền vững của môi trường; và tăng cường quan hệ đối tác toàn cầu cho phát triển. Dự kiến tất cả các mục tiêu này đến năm 2015 phải đạt, nhưng xem ra chưa tiến triển mấy.

-- Nguồn: Ian Crofton (2013) Tóm lược các tư tưởng lớn: 200 khái niệm làm thay đổi thế giới được diễn giải tức thì, Quercus.
-- Toàn bộ kiến thức phổ thông được tập hợp tại http://cstmind.blogspot.com/p/kien.html
-- Ảnh: http://www.un.org.kh/unv/sites/files/MDG-logos.jpg