Phần lớn bức tranh của chúng ta về thế giới đều dựa trên nhân quả - ý tưởng về nguyên nhân tất yếu đưa đến kết quả. Với người theo thuyết định mệnh, mọi thứ rồi cũng liên hệ theo cách này. Nguyên nhân có thể được phân biệt với lý luận. Nếu tôi lý luận về một hành động, tôi đang trình bày sự thôi thúc. Nếu tôi lý luận về một niềm tin, tôi đang đưa ra lời biện hộ.
Khoa học chủ yếu dựa vào liên hệ giữa nhân và quả, mặc dù triết gia đa nghi người Scotland David Hume cho rằng chẳng có sự chắc chắn tuyệt đối hợp lý nào khi dẫn ra một nguyên tắc tổng quát từ những quan sát lặp đi lặp lại nhiều lần của cùng một điều (chẳng hạn chích vào ngón tay) sẽ đưa đến một điều khác (chẳng hạn cảm giác đau). Tất cả chúng ta đều bàn về một "liên hệ thường hằng". Với việc khám phá vật lý lượng tử và thuyết bất định, bản thân khoa học đã phải thừa nhận những hạn chế của nhân quả.
-- Hình: http://www.causality.inf.ethz.ch/images/cause-effect.gif
-- Nguồn: Ian Crofton (2013) Tóm lược các tư tưởng lớn: 200 khái niệm làm thay đổi thế giới được diễn giải tức thì, Quercus.
-- Bài được tập hợp tại Kiến thức phổ thông
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét