Kế toán căn bản: Phương trình kế toán

PHƯƠNG TRÌNH KẾ TOÁN - THE ACCOUNTING EQUATION

Trước khi bạn có thể làm báo cáo tài chính, trước tiên bạn cần phải hiểu khái niệm kế toán cơ bản nhất, đó là Phương trình Kế toán.

Phương trình Kế toán phát biểu rằng tại mọi thời điểm, và không có ngoại lệ, điều sau là đúng:

Assets = Liabilities + Owners' Equity
Tài sản có = Công nợ + Vốn của Chủ sở hữu

Vậy điều đó nghĩa là gì? Ta hãy xét từng thành phần của phương trình.

Assets (tài sản có / tích sản): Mọi tài sản mà công ty sở hữu.

Liabilities (công nợ): Mọi khoản nợ mà công ty hiện thời chưa trả cho chủ nợ.

Owners' Equity (vốn của chủ sở hữu / vốn của cổ đông): Quyền sở hữu tài sản của công ty sau khi đã trả mọi khoản nợ.

Hãy dùng một ví dụ đơn giản thường ngày, đó là sở hữu nhà cửa.

VÍ DỤ: Lisa sở hữu một căn nhà $300,000. Để trả tiền mua nhà, cô được vay thế chấp, theo đó cô còn nợ $230,000. Lisa sẽ được cho là có $70,000 "vốn để ở nhà." Áp dụng Phương trình Kế toán vào tình huống của Lisa cho ta:

Tài sản có = Công nợ + Vốn của Chủ sở hữu
$300,000 = $230,000 + $70,000

Nói cách khác, vốn của chủ sở hữu (thành phần thường gây hiểu lầm) chẳng qua là lượng tồn sau khi đã trả hết nợ. Vì thế trong khi Phương trình Kế toán được qui ước viết là:

Tài sản có = Công nợ + Vốn của Chủ sở hữu,

... có thể dễ hiểu hơn nếu viết theo cách sau:

Tài sản có - Công nợ = Vốn của Chủ sở hữu

Nếu sau một năm, Lisa đã trả được $15,000 trong khoản vay thế chấp, phương trình kế toán của cô giờ đây như sau:

Tài sản có = Công nợ + Vốn của Chủ sở hữu
$300,000 = $215,000 + $85,000

Vì khoản nợ của cô đã giảm đi $15,000 - và tài sản của cô không đổi - vốn sở hữu của cô đã mặc định tăng $15,000.


Tài sản của tôi là nợ của bạn

Một khái niệm khiến người mới học kế toán vấp váp là ý niệm cho rằng nợ của một người, thực ra là tài sản của người khác. Ví dụ, nếu bạn vay ngân hàng, khoản vay rõ ràng là nợ của bạn. Tuy nhiên từ góc độ ngân hàng, khoản vay là tài sản.

Tương tự, số dư trong tài khoản tiết kiệm hay tài khoản séc của bạn, dĩ nhiên là một tài sản (đối với bạn). Tuy nhiên đối với ngân hàng, số dư là nợ. Đó là tiền họ nợ bạn, vì bạn được phép yêu cầu trả một phần hay toàn bộ số tiền đó vào bất cứ lúc nào.

-- Nguồn: Mike Piper (2010) Kế toán căn bản được diễn giải dưới 100 trang.