Kinh tế học căn bản: Thưởng tiền để cải thiện chất lượng học tập

KINH TẾ HỌC CĂN BẢN

CHƯƠNG 1: NGUYÊN TẮC CƠ BẢN (TIẾP THEO)

DÀNH CHO NGƯỜI HAM HỌC: THƯỞNG TIỀN ĐỂ CẢI THIỆN CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP

Dĩ nhiên phần thưởng dành cho học vấn là bản thân học vấn. Tuy nhiên, nhiều học sinh không dễ dàng có được động cơ học tập đúng đắn và chăm chỉ. Giáo viên và người làm chính sách gặp thách thức to lớn trong việc hỗ trợ học sinh thuộc hoàn cảnh bất lợi, tức các học sinh thường xuyên vắng mặt, có tỉ lệ bỏ học cao, và có điểm kiểm tra chung thấp. Trong một nghiên cứu 2007-2008, nhà kinh tế tại Harvard là Roland Fryer Jr. thấy rằng khích lệ bằng tiền - tức thưởng tiền - có thể cải thiện thành tích học tập tại những trường thuộc khu vực kinh tế khó khăn. Tác động của khích lệ bằng tiền vừa gây ngạc nhiên vừa có thể dự báo được.

Fryer đã tiến hành nghiên cứu tại bốn trường khác nhau, áp dụng bốn cách khích lệ và cách đánh giá khác nhau cho từng trường. Ở New York, học sinh được thưởng theo điểm kiểm tra chung; ở Chicago, học sinh được thưởng theo thứ hạng; ở Washing ton, D. C., học sinh được thưởng theo chuyên cần, cách ứng xử tốt cũng như thứ hạng; ở Dallas, học sinh lớp hai được thưởng sau khi đọc hết một quyển sách. Fryer đánh giá kết quả bằng cách so sánh thành tích học sinh tham gia chương trình và học sinh học cùng trường nhưng không tham gia.

Ở New York, chương trình không tác động đáng kể đến điểm kiểm tra. Ở Chicago, học sinh tham gia chương trình đạt thứ hạng cao hơn và đến trường nhiều hơn. Ở Washington, chương trình đã cải thiện kết quả của những trẻ thường rất khó liên hệ, tức những trẻ có vấn đề nghiêm trọng trong hành vi, tăng điểm kiểm tra của các trẻ này lên mức tương đương với việc học thêm 5 tháng nữa ở trường. Kết quả kỳ diệu nhất là ở Dallas, học sinh đạt điểm tập đọc cao đáng kể; các kết quả này tiếp tục duy trì sang năm sau, sau đó ngưng thưởng tiền.

Như vậy điều gì giải thích cho những kết quả khác nhau này? Khi khích lệ học sinh bằng tiền, Fryer thấy rằng học sinh phải tin rằng phần thưởng sẽ tác động đáng kể đến thành tích học tập. Vì vậy ở Chicago, Washington, và Dallas - học sinh ý thức rõ sự liên hệ đến kết quả như thứ hạng, chuyên cần, hành vi, và số đầu sách đã đọc - chương trình đã thu được kết quả tốt. Nhưng do học sinh New York ít ý thức rõ sự liên hệ đến điểm kiểm tra chung, nên phần thưởng ít tác động đến hành vi các em. Hơn nữa, thời điểm khen thưởng là quan trọng: thưởng $1 tác động đến hành vi nhiều hơn nếu thành tích được đánh giá trong khoảng thời gian ngắn hơn và trao ngay phần thưởng.

Thí nghiệm của Fryer đã đem lại một vài hiểu biết sâu sắc về phương pháp khích lệ hành vi. Cách đề ra khích lệ, tức quan hệ giữa nỗ lực và kết quả, cũng như tốc độ khen thưởng là đặc biệt quan trọng. Hơn nữa, hình thức khích lệ có thể tùy thuộc đặc điểm của người bạn muốn khích lệ: điều khích lệ được một học sinh thuộc diện kinh tế khá giả có thể không khích lệ được một học sinh thuộc diện kinh tế khó khăn. Hiểu biết sâu sắc của Fryer đã cho giáo viên và người làm chính sách một công cụ mới để giúp học sinh thuộc diện bất lợi có thể thành công trong học tập.

-- Nguồn: Paul Krugman (Nobel kinh tế 2008), Robin Wells, Kathryn Graddy (2014) Kinh tế học căn bản, tái bản lần ba.
-- Bài được tập hợp tại http://cstmind.blogspot.com/p/kinh-te-hoc-can-ban.html