Chủ Nhật, 26 tháng 1, 2014

Kiến thức phổ thông: Phi lý - The Absurd

Trong thế kỷ mười chín, số người tin rằng số phận của thế giới được Thượng Đế định đoạt đã bắt đầu thu hẹp. Trên hết, các nhà địa chất thấy rằng trái đất đã xuất hiện rất lâu so với giải thích trong kinh thánh. Qua hóa thạch, họ còn chứng minh được rằng nhiều sinh vật đã từng sinh sống trên trái đất và hiện nay đã tuyệt chủng.

Sau đó Charles Darwin (1809–82) chứng minh rằng các sinh vật tiến hóa nhờ chọn lọc tự nhiên hơn thay vì được Thượng Đế tạo tác tức thời dưới hình hài hiện nay. Nhiều nhà tư tưởng thấy rằng những lập luận của Darwin là không thể bác bỏ, và đã gây tác động khủng khiếp. Triết gia Đức Friedrich Nietzsche đã nói lên nỗi sợ của nhiều người khi ông tuyên bố vào năm 1882 rằng "Thượng Đế đã chết".

Nếu Thượng Đế không chịu trách nhiệm về sự sống, thì sự sống không có mục đích cao quý, hay có thể chẳng có mục đích nào cả. Khuynh hướng chung đi tìm ý nghĩa của sự sống của con người đã bị chắn ngang bởi thực tế trần trụi của khoa học. Con người không còn có thể trả lời câu hỏi bất diệt, "Tại sao chúng ta hiện diện nơi đây?" Mâu thuẫn này dẫn đến nỗi lo rằng vũ trụ là vô nghĩa và phi lý. Nhân loại phải đối diện với cuộc khủng hoảng. Vấn đề làm sao hành xử trong một vũ trụ phi lý như thế là một trong những quan tâm chính của trào lưu triết học hiện sinh.

Mặc dù triết học hiện sinh và khái niệm phi lý có nguồn gốc từ thế kỷ mười chín, chúng có một vị trí đặc biệt trong tư duy phương Tây vào sau Thế Chiến Hai. Cuộc tàn sát người Do Thái đã cho thấy tính vô nhân của con người, và hành động thả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki đã đưa ra lời cảnh báo rằng nhân loại có thể tự diệt vong hoàn toàn. Cảm giác vô vọng, lo lắng, và hoang mang đã phát sinh xu hướng "phi lý" trong văn học, được cô đọng trong vở kịch Đợi chờ Godot (1953) của Samuel Beckett - trong đó hai nhân vật chờ đợi mãi một nhân vật thứ ba, có tên là Godot, người sẽ chẳng bao giờ xuất hiện.

-- Nguồn: Ian Crofton (2013) Tóm lược các tư tưởng lớn: 200 khái niệm làm thay đổi thế giới được diễn giải tức thì, Quercus.
-- Toàn bộ kiến thức phổ thông được tập hợp tại http://cstmind.blogspot.com/p/kien.html
-- Ảnh: http://www.northleedslifegroup.com/wp-content/uploads/2012/02/WYP-Talawa_Godot_imageRichardHubertSmith-4817.jpg

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét