Thứ Bảy, 14 tháng 12, 2013

Kiến thức phổ thông: Vật chất - Matter

Vật chất là chất liệu bất kỳ - rắn, lỏng, hay khí - chiếm dụng không gian và có khối lượng. Mặc dù thuyết nguyên tử về vật chất đã xuất hiện từ thời Hy Lạp cổ đại, thuyết nguyên tử hiện đại chỉ hình thành vào đầu thế kỷ mười chín khi nhà hóa học người Anh John Dalton (1766–1844) cho rằng chất liệu đồng nhất được tạo thành từ các hạt bé tí như nhau gọi là nguyên tử. Các nguyên tử này không thể phân chia và giữ nguyên không đổi trong các phản ứng hóa học.

Dalton đã không phân biệt nguyên tử với phân tử. Nguyên tử là đơn vị cơ bản của các nguyên tố (hy-đrô, ô-xy, sắt, vàng, uranium, ...), nguyên tử thuộc những nguyên tố khác nhau thì không giống nhau về khối lượng và tính chất hóa học. Phân tử (gồm nhiều nguyên tử, thường thuộc các nguyên tố khác nhau) là đơn vị cơ bản của hợp chất hóa học. Chẳng hạn phân tử nước có hai nguyên tử hy-đrô và một nguyên tử ô-xy.

Đến cuối thế kỷ mười chín, nhà vật lý học người Anh J. J. Thomson (1856–1940) đã phát minh điện tử, là hạt bé tí tích điện âm nằm trong nguyên tử. Điều này cho thấy nguyên tử có thể phân chia, từ đó thúc đẩy phong trào nghiên cứu cấu trúc nguyên tử. Mô hình kết quả đã phác họa nguyên tử là một không gian gần như trống rỗng, trong đó có hạt nhân nhỏ xíu được bao quanh bởi "các đám mây" điện tử tích điện âm. Hạt nhân chiếm hầu hết khối lượng nguyên tử, gồm các protons (hạt tích điện dương) và các neutrons (không tích điện). Nghiên cứu sâu hơn về hạt cơ bản đã dẫn đến "mô hình chuẩn" của ngành vật lý hạt.

Các giả định của ta về bản chất của vật chất đã bị thuyết lượng tử làm suy yếu thêm. Ngoài những khái niệm khác, thuyết lượng tử cho rằng điện tử và các hạt khác có thể hành xử như sóng. Thêm vào đó, giả định cho rằng vật chất không thể tạo thành hay phá hủy đã bị bác bỏ khi Einstein đưa ra công thức E = mc². Công thức này chứng tỏ vật chất có thể chuyển thành năng lượng và ngược lại, được minh họa qua phản ứng phân hạch và tổng hợp hạt nhân, là nền tảng của vũ khí hạt nhân và năng lượng hạt nhân.

-- Nguồn: Ian Crofton (2013) Tóm lược các tư tưởng lớn: 200 khái niệm làm thay đổi thế giới được diễn giải tức thì, Quercus.
-- Toàn bộ kiến thức phổ thông được tập hợp tại http://cstmind.blogspot.com/p/kien.html
-- Nguồn ảnh: http://moon.vn/Upload/Avatar/gatget/Thuvienvatly.com_0c85b_nguyen-tu.jpg.jpg

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét