Phát triển HTTT kế toán bằng MS Access - Chương 2 - Các đối tượng cơ sở dữ liệu

James Perry, Richard Newmark

Chương 2
Cơ sở dữ liệu và hệ thống kế toán

Các đối tượng cơ sở dữ liệu

Mô hình quan hệ dựa trên lý thuyết tập hợp toán học, lý thuyết quan hệ, và logic vị từ cấp một. Mô hình định nghĩa quan niệm của người dùng về mọi đối tượng trong hệ cơ sở dữ liệu. Các đối tượng dữ liệu cũng như những quan hệ giữa chúng đều được biểu diễn là tập hợp bảng. Mọi dữ liệu trong cơ sở dữ liệu quan hệ, bao gồm định nghĩa bảng cơ sở dữ liệu cũng như thông tin về các đối tượng cơ sở dữ liệu như biểu mẫu và báo cáo, đều thuộc bảng. Điều này cung cấp một quan điểm đơn giản và nhất quán về cơ sở dữ liệu.

Cơ sở dữ liệu quan hệ là tập hợp các quan hệ. Cấu trúc chính trong cơ sở dữ liệu quan hệ là quan hệ. Bảng là một ví dụ quan hệ. Vì lý do đó, bạn thường thấy các khái niệm quan hệ (relation) và bảng (table) được dùng hoán đổi cho nhau. Bảng, hay quan hệ, gồm nhiều dòng và cột, tương tự ma trận hay bảng tính. Thuật ngữ hình thức của dòng là bộ (tuple), nhưng hầu hết chuyên gia cơ sở dữ liệu đều dùng thuật ngữ ít hình thức hơn đó là dòng (row). Thuật ngữ hình thức của cột là thuộc tính (attribute), nhưng hầu hết chuyên gia cơ sở dữ liệu đều dùng cột (column). Các thuật ngữ thông dụng khác của quan hệ, bộ, và thuộc tính là file, bản ghi (record), và trường (field). Hình 2.3 tổng kết 3 tập hợp thuật ngữ này.

Hình 2.3. Ba tập hợp thuật ngữ cơ sở dữ liệu.

Bạn có thể đã dùng phần mềm bảng tính trong kế toán. Trang bảng tính rất giống với bảng cơ sở dữ liệu. Chẳng hạn, trang bảng tính có nhiều cột nhiều dòng. Cột trong trang bảng tính thường có tiêu đề mô tả nội dung cột. Bạn có thể xem bảng cơ sở dữ liệu là dạng đặc biệt của trang bảng tính. Khác là bảng cơ sở dữ liệu phải tuân thủ những qui tắc chặt chẽ về nội dung chứa trong mỗi dòng mỗi cột. Sau đây là những tính chất quan trọng nhất của bảng cơ sở dữ liệu:

• Nội dung mỗi ô phải đơn trị.
• Mỗi thuộc tính (cột) trong bảng có tên riêng, gọi là tên thuộc tính (attribute name).
• Các giá trị trong cột có cùng kiểu.
• Thứ tự dòng không quan trọng.
• Thứ tự (vị trí) cột không quan trọng.
• Mỗi dòng phải duy nhất (nghĩa là dòng đó khác với mọi dòng khác trong bảng).

Các tính chất bảng ở trên rất quan trọng. Sau này trong chương, bạn sẽ học chi tiết từng tính chất một. Hình 2.4 trình bày một quan hệ ví dụ, đó là một bảng trong cơ sở dữ liệu The Coffee Merchant.

Hình 2.4. Quan hệ Customer (khách hàng), tblCustomer.

Bảng Customer chứa hàng trăm dòng, không theo thứ tự đặc biệt nào, mỗi dòng là một khách hàng của The Coffee Merchant. Do thứ tự dòng không quan trọng trong hệ quản trị cơ sở dữ liệu, không có chuyện khách hàng này quan trọng hơn khách hàng kia. Bạn chỉ có thể bàn về thứ tự dòng dựa trên trường mã số, gọi là CustID, có thứ tự tăng dần. Trong cơ sở dữ liệu quan hệ, danh tính một dòng được xác định qua nội dung dòng, không phải qua vị trí dòng trong bảng.