Các triết gia Hy Lạp trước Socrates (khoảng 469-399 trước công nguyên) chủ yếu quan tâm đến các suy xét liên quan đến thế giới vật lý, chẳng hạn bản chất của vật chất hay hình dáng của vũ trụ. Các truy vấn đó ở thời Trung cổ gọi là "triết học tự nhiên" - mà nay ta gọi là khoa học.
Khoa học có thể được phân loại là một hoạt động "cấp một", liên quan đến việc đi tìm sự thật về thế giới vật lý. Một hoạt động cấp một khác đó là đạo đức - đạo đức cho ta biết hành động nào là tốt và hành động nào là xấu. Trái lại, triết học là một hoạt động "cấp hai", nhằm xem xét những giả định nằm sau các hoạt động cấp một.
Socrates - người mà tư duy chỉ được bảo tồn qua các đối thoại, được học trò của mình là Plato viết lại - đã chuyển hướng tập trung của triết học vào các vấn đề nhân văn, chẳng hạn "Cái gì là tốt?" Đây là khởi đầu của luân lý học (ethics), một nhánh triết học muốn làm sáng tỏ cơ sở của các xét đoán đạo đức. Socrates còn phát triển các phương pháp kiểm tra tính đúng đắn của các lập luận - đó khởi đầu của luận lý học (logic).
Luân lý học và luận lý học là hai nhánh triết học chính. Nhánh chính thứ ba là siêu hình học (metaphysics), đặt các câu hỏi về bản chất tận cùng của thực tại, chẳng hạn "Cái gì là hiện hữu?" Các lĩnh vực triết học khác là nhận thức luận (epistemology), nhằm nghiên cứu bản chất của tri thức; thẩm mỹ học (aesthetics), nhằm xem xét bản chất của vẻ đẹp, nghệ thuật và đặt vấn đề về cơ sở của các phê phán. Ngoài ra, còn có các triết học về rất nhiều chủ đề cấp một như khoa học, lịch sử, và chính trị học.
-- Nguồn: Ian Crofton (2013) Tóm lược các tư tưởng lớn: 200 khái niệm làm thay đổi thế giới được diễn giải tức thì, Quercus.
-- Nguồn ảnh: http://abish.byui.edu/library/libguides/coles/school_athens.jpg
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét